برآورد جمعیت کرم خاکی و ارتباط آن با برخی از ویژگیهای خاک در یک جنگل دانه زاد بلوط ایرانی- استان لرستان

چکیده کرم های خاکی عامل مهمی برای تشکیل خاک و چرخه عناصر غذایی می باشند. فراوانی کرم های خاکی به ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک وابسته است. مطالعه حاضر به منظور برآورد تراکم و وزن خشک کرم خاکی درلایه های 10-0، 30-10 و 50-30 سانتی متری خاک در جهت های مختلف جغرافیایی، در زیر تاج درختان و درعرصه فاقد تاج پوشش و در فصل های بهار و پاییز، ارتباط بین تراکم و وزن خشک کرم خاکی و مدلسازی بین آنها با ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک صورت گرفته است. برای این منظور 32 اصله ازدرختان دانه زاد بلوط ایرانی (quercus persica) در استان لرستان که دارای قطر تاج بیش از 6 متر بودند و در یک دامنه قرار داشتند به عنوان درختان نمونه انتخاب شدند. درطی دوفصل بهار و پاییز (نیمه دوم اردیبهشت ونیمه اول آبان 1391)، 32 پروفیل درزیرتاج درختان درفاصله 5/1 متری ازتنه و 32 پروفیل درفضای باز و در فاصله 3 متری از لبه تاج به ابعاد 100×50 سانتی متر درسه لایه0 تا 10، 10 تا 30 و 30 تا 50 سانتی متر درچهار جهت جغرافیایی شمال، جنوب، شرق وغرب حفرگردید. کرم های خاکی درهرلایه به صورت جداگانه وکامل و به روش دستچین کردن از خاک نمونه ها تمیز و شمارش شد. بافت (هیدرومتری بایکاس)،اسیدیته (الکتریکی)، ماده آلی (والکلی و بلک)، ازت (کجلدال)، فسفر قابل جذب خاک (السن)، وزن مخصوص ظاهری (کلوخه) وکلسیم تبادلی (فلیم فتومتری) هر لایه خاک نیز مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین سالانه تراکم و وزن خشک کرم خاکی در جنگل دانه زاد بلوط ایرانی به ترتیب 4931 عدد در هکتار و 2109 کیلوگرم در هکتار و درفصل بهار میانگین تراکم و وزن خشک 9650 عدد و 4007 کیلوگرم در هکتار و در فصل پاییز 213 عدد و 210 کیلوگرم در هکتار برآورد شد که نشان دهنده مهاجرت فصلی کرم های خاکی در فصل پاییز است.بیشترین تراکم و وزن خشک مربوط به عمق اول (0 تا 10) سانتی متربوده و با افزایش عمق تراکم و وزن خشک کاهش پیدا یافته و تراکم و وزن خشک کرم خاکی در زیر تاج پوشش با 13750 عدد و 4059 کیلوگرم نسبت به فضای فاقد تاج پوشش با 3125 عدد و 1709 کیلوگرم در هکتار بیشتر است. از بین ویژگی های شیمیایی خاک نیتروژن، ماده آلی و اسیدیته خاک با افزایش عمق کاهش می یابد وکلسیم افزایش یافته و فسفر دارای تغییرات نامنظم بوده که نشان دهنده ولی از بین ویژگی های فیزیکی رس با افزایش عمق افزایش و شن اثر عکس داشته، همچنین سیلت و وزن مخصوص ظاهری دارای تغییرات نامنظم بودند. با توجه به نتایج به دست آمده اسیدیته،رس و شن مهم ترین فاکتورهای موثر بر تراکم و وزن خشک کرم خاکی بودند.